Nhật Bản: Một tinh thần – Một văn hóa – Nhiều bộ mặt

Oda Nobunaga – Tào Tháo: Hai nhân vật lịch sử – Hai đất nước – Hai triều đại phong kiến khác nhau.

Trung Quốc có tam quốc phân tranh. Xứ sở hoa anh đào có thời kỳ chiến quốc Sengoku với nhiều nhân vật có sức ảnh hưởng. Người chiến thắng cuối cùng đôi khi không phải là người mạnh hay kiệt xuất nhất mà có thể là sự an bài của tự nhiên. Nhưng những nhân vật có sức ảnh hưởng mạnh mẽ và công trạng nổi bật nhất thì vẫn luôn được lịch sử ghi nhận. Nobunaga Oda, vị Daimyo có công lớn trong việc thống nhất Nhật Bản, người nổi tiếng với sự hà khắc và tàn nhẫn nhưng đầy lý tưởng và tham vọng. Tuy rất có nhiều điểm khác biệt, nhưng Oda làm chúng ta dễ liên tưởng đến một nhân vật lịch sử của Trung Hoa.

Hashiba (Toyotomi Hideyoshi) và Tokugawa Ieyasu là hai vị tướng dưới trướng Oda đã hoàn thành tâm nguyện thống nhất Nhật Bản của ông và lập ra chế độ Mạc Phủ Tokugawa kéo dài đến tận giai đoạn cải cách Minh Trị. Mọi người chắc hẳn biết đến Shinsengumi (những samurai cảnh vệ bảo vệ trị an cuối thời Mạc Phủ – Thời kỳ Mạt Mạc

Mạt: suy thoái, đi xuống).

Tinh thần, lý tưởng của họ được truyền bá, lưu giữ, khắc sâu trong nhiều thế hệ người Nhật cho đến hiện tại.

Tại sao nước Nhật phát triển vượt bậc dưới thời kỳ Minh Trị Duy Tân, khôi phục trong giai đoạn sụp đổ và suy thoái, trở thành một nước phát triển mạnh mẽ trong kỷ nguyên công nghệ, thành công trong việc truyền bá văn hóa của họ tới nhiều quốc gia? Câu hỏi đó chúng ta sẽ hiểu sau khi tìm hiểu về vài thứ thú vị trong lịch sử của họ.

Con đường và suy nghĩ của mỗi thế hệ người nhật là khác nhau: một bên là lòng tự tôn, tính văn hóa, sự cố hữu lâu đời và một bên là sự đổi mới, hội nhập. Những chí sĩ chiến đấu cho các con đường này đều có lý tưởng riêng. Shinsengumi lúc được khắc họa lại trong tác phẩm này là tuyến phản diện trong tác phẩm khác lại được gọi là :”Giã biệt anh hùng”. Tuy nhiên nếu phủ nhận những gì trong quá khứ thì cũng không có một nước Nhật như hiện tại.

Nước Nhật thời kỳ Sengoku, nước Nhật lúc là kẻ xâm lược và nước Nhật lúc khôi phục sau sụp đổ, nước Nhật lúc từ bỏ sức mạnh của lưỡi kiếm và vũ khí chiến tranh đều có hình bóng và con đường mà những chiến binh đã tạo ra.

Nhiều khuôn mặt của nước Nhật.

Nước Nhật lúc chinh phạt, gây nên nỗi đau chiến tranh có lý tưởng trở nên lớn mạnh dù là một đảo quốc. Người tham chiến mang trong mình lý tưởng dù đó là một lý tưởng vì sự vĩ đại của dân tộc, tinh thầnchiến binh và những tinh hoa đã xây dựng. Đây là lúc không thể không tiến bước, nơi mặt trời mọc lên là nơi quan trọng nhất, các quốc gia khác có hay không có không quan trọng. Vì lẽ đó mà quyết tử, quyết chiến, quyết diệt. Mọi nguồn lực (vật chất lẫn tinh thần) đều tập trung vào mục đích đó và nhận được sự ủng hộ từ phía nhân dân, không phải quốc gia nào đi xâm lược cũng giống như thế này. Người dân cũng có niềm tin và mãnh liệt vào sự trỗi dậy của một đế chế dưới sự dẫn dắt của thiên hoàng Minh Trị.
Nước Nhật lúc phục hồi sau đại suy thoái. Lúc này Nhật Bản điêu tàn và tang thương… (Những gì chiến tranh và sự thất bại bạn có thể hình dung qua những khung hình trong bộ phim hoạt hình “Gió nổi” của Miyazaki Hayao, Hơn thế nữa là sự mất mát của những người ở hậu phương, sự cay đắng khi đất nước đang mạnh mẽ nhất rơi vào sụp đổ, sự tin tưởng tuyệt đối vào sự xuất hiện của một đế chế mặt trời trong tâm trí tất cả người dân đổi lại bằng sự thất vọng…

Kể cả khi đất nước đã phục hồi, mạnh mẽ, công nghệ tiên tiến và dẫn đầu trong nhiều lĩnh vực như hiện nay, vết thương đó cũng đã in rất sâu… Nhưng thứ khiến nước Nhật phục hồi cũng là cái tinh thần như lúc muốn vươn ra và trở nên vĩ đại, và ăn trái đắng. Trong phần giới thiệu do người viết lời tựa cho bản dịch “Gorin No Sho” Ngũ luận thư có đề cập rằng: “Cuộc đời và lý tưởng võ sĩ đạo cao cả của Musashi đã góp lửa cho những quan điểm cực đoan của người Nhật khi tiến hành những cuộc chiến quy mô lớn ở Châu Á và Thái Bình Dương. Rồi thi thế chiến kết thúc và Nhật Bản bại trận, người dân Nhật đọc lại Miyamoto Musashi và dựa vào nguồn lực tinh thần của Musashi dể tái thiết đất nước trong hoàn cảnh: đất nước điêu tàn bên ngoài, con người đổ vỡ bên trong.”

Có lẽ thứ khác biệt của Nhật Bản không phải là nguồn lực: tài nguyên, kinh tế, dân số, khoa học kỹ thuật… mà là thứ tinh thần đã trở thành tín ngưỡng, thực hiện hóa và chứng minh trong suốt chiều dài lịch sử. Người Nhật vốn nhỏ bé, sinh sống trên một quốc đảo, tài nguyên nghèo nàn, luôn phải chống chọi với thiên tai và thảm họa… những thứ luôn chống lại việc phát triển của một quốc gia.

Mizuno: Doanh nghiệp điển hình cho tinh thần Nhật: Từ nhỏ bé đến vĩ đại

Từ một cửa hiệu cung cấp đồ dụng cụ thể thao nhỏ bé thành một tập đoàn đa quốc gia lớn mạnh hiện nay.

Oda Nobunaga (Theo Wikipedia)

織田信長
Oda Nobunaga (織田おだ 信長のぶなが
Một Daimyo trong thời kỳ Chiến Quốc của lịch sử Nhật Bản. Ông là người có công rất lớn trong việc thống nhất Nhật Bản, chấm dứt thời kỳ chiến loạn kéo dài trên khắp cả nước. Những nỗ lực vào việc thống nhất đất nước của ông được tiếp nối và hoàn thành bởi hai người thừa kế của ông, đầu tiên là Toyotomi Hideyoshi và sau đó là Tokugawa Ieyasu, người đã thống nhất đất nước và lập ra chế độ Mạc phủ Tokugawa thống trị Nhật Bản đến tận cuộc Minh Trị Duy tân.

Ông là con trai thứ hai của thủ hộ (shugo) vùng Owari là Oda Nobuhide. Cuộc đời ông là cuộc đời chinh chiến liên tục, bản thân ông đã thống nhất 1/3 lãnh thổ Nhật Bản cho đến khi qua đời năm 1582 do một cuộc nổi loạn. Người kế thừa ông, Toyotomi Hideyoshi, một người ủng hộ trung thành của nhà Oda, trở thành người đầu tiên thống nhất Nhật Bản và là người có quyền thống trị tối cao trên khắp đất nước kể từ chiến tranh Onin.
Năm 1582, trong khi Nobunaga đi thăm chùa Honnō ở Kyoto, một tướng lĩnh của ông là Akechi Mitsuhide bất ngờ nổi dậy và đem quân đến bao vây chùa. Mitsuhide ra lệnh phóng hỏa đốt chùa, còn Nobunaga tự sát trong biển lửa.

Hi vọng bài viết sẽ giúp bạn hiểu thêm về văn hóa đã khiến một quốc gia có diện tích nhỏ bé như Nhật Bản trở thành một cường quốc cùng các công ty công nghệ nổi tiếng dẫn đầu như hiện nay. Chúc bạn một ngày vui vẻ.

Đừng quên chia sẻ nếu bạn thấy bài viết thú vị. Thân!